– Pierwszym następcą Księdza Bosko, który nie był Włochem (chociaż syn włoskich imigrantów) w historii Zgromadzenia Salezjańskiego był Argentyńczyk, ks. Juan Edmundo Vecchi, urodzony w tym samym mieście, w którym pracował “pielęgniarz ubogich”, a obecnie święty - Artemides Zatti SDB, z którym był również spokrewniony. Chociaż choroba nie pozwoliła mu na dłuższe kierowanie Zgromadzeniem, to właśnie on przeprowadził salezjanów Księdza Bosko ze starego do nowego tysiąclecia.

VIII Następca Księdza Bosko, po ukończeniu formacji początkowej w swojej ojczyźnie i we Włoszech, jeszcze przed objęciem funkcji Przełożonego Generalnego, przez 24 lata (od 1972 do 1996 r.) pełnił różne posługi w Radzie Generalnej: najpierw jako radca regionu Ameryka Łacińska, następnie radca generalny ds. duszpasterstwa młodzieży, i wreszcie wikariusz Przełożonego Generalnego. Decyzja podjęta na XXIV Kapitule Generalnej w 1996 r., dotycząca powierzenia mu funkcji kierowania Zgromadzeniem Salezjańskim była więc trafna, bo przemawiały za nim kompetencje, które posiadał, oraz wizja i ciągłość, którą gwarantował, gdy chodzi o dalszy rozwój Zgromadzenia.

Był człowiekiem o wielkich horyzontach, odwadze apostolskiej i wrażliwości kościelnej, który, najpierw z odwagą, a następnie z pogodnym poddaniem się woli Bożej, stawiał czoła chorobie i cierpieniu, których doświadczył w ostatnich latach swojego życia.

Dał się poznać jako wielki innowator w dziedzinie duszpasterstwa młodzieży, a sam pochodząc z ziemi misyjnej, kontynuował “Projekt Afryka” swojego poprzednika, otwierał nowe placówki misyjne i podejmował nowe projekty z myślą o obszarach misyjnych. Także osobiście koordynował Nadzwyczajną Wyprawę Misyjną w 2000 roku.

Jednocześnie przywiązywał wielką wagę do kwestii komunikacji społecznej, czego namacalnym wyrazem było wznowienie i nowa forma Biuletynu Salezjańskiego w 52 wydaniach. Kolejnym znakiem rozpoznawczym jego rządów, najkrótszych w dotychczasowej historii Zgromadzenia Salezjańskiego, było szczególne dowartościowanie świeckich współpracowników salezjanów i uznanie ich doniosłej roli.

Zmarł w Rzymie 23 stycznia 2002 r., otoczony miłością i synowską opieką córek Najświętszych Serc Jezusa i Maryi, sióstr zgromadzenia zakonnego założonego przez bł. ks. Alojzego Variarę, salezjanina, zaledwie kilka tygodni po zakończeniu swojej sześcioletniej kadencji.

Jeśli chodzi o jego Wiązanki, wszystkie one, a było ich sześć, są proste i krótkie, i zawierają ogólne odniesienia o charakterze biblijnym, a przede wszystkim kościelnym.

Nie zwykł zostawiać żadnych pisemnych komentarzy do Wiązanek, ale każdego roku, w czasie Dni Duchowości Rodziny Salezjańskiej, które odbywały się w Rzymie w styczniu, zawsze dokonywał prezentacji danej Wiązanki i ją wyjaśniał.

W tym niewielkim zbiorze jego Wiązanek nie jest trudno dostrzec jako dominujący aspekt kościelny, wykazujący zgodność drogi Zgromadzenia z tą przemierzaną przez Kościół. Właściwie wszystkie jego Wiązanki wpisują się w drogę przygotowania do Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, ogłoszonego przez papieża Jana Pawła II. Pierwsze trzy z nich wpisują się w te przygotowania, do których wezwał sam papież, uwzględniając centralny temat Jubileuszu, jakim było pojednanie. Celem dwóch ostatnich jest doprowadzenie do tego, by te zasiane ziarna łaski w czasie tego uniwersalnego wydarzenia wydały bogate owoce.

Mamy tu więc eklezjalność nie symptomatyczną, ale zamierzoną, trwałą i zdecydowaną, która nie zastępuje, ale raczej wspiera i wzmacnia “salezjański” charakter Wiązanki.

Oto te sześć Wiązanek, jakie przekazał nam ks. Vecchi:

1997: “Wpatrując się w Jezusa, pierworodnego z wielu braci, pomagamy młodym ludziom przyjąć Go w wierze”;

1998: “‘Niech będzie błogosławiony Bóg, Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa’. Zwróćmy się do Niego z dziecięcą miłością, aby być z młodymi budowniczymi braterskiej solidarności”;

1999: “W nadziei zostaliśmy zbawieni: wraz z młodymi odkryjmy na nowo obecność Ducha w Kościele i świecie, aby żyć i działać z ufnością w perspektywie Królestwa”;

2000: “W imię Chrystusa, który jest naszym Pokojem, zechciejcie się pojednać”;

2001: “Chrystus darem dla wszystkich. Jako owoc Jubileuszu ożywiamy ducha i misyjną solidarność”;

2002: “‘Duc in altum’: na otwarte morze i na głębię”.

Źródło ANS

– Lombardczyk z urodzenia, ale obywatel Południowej Ameryki z adopcji, był siódmym następcą Księdza Bosko. Mowa o ks. Egidio Viganò (1920-1995). Obdarzony wielkimi zdolnościami intelektualnymi i organizacyjnymi, a także bardzo aktywny w służbie Kościołowi i papieżowi, został również określony mianem “amerykański Ksiądz Bosko”.

Urodzony w Sondrio w 1920 roku , wyjechał do Chile jako misjonarz już na etapie formacji początkowej, a w nowej ojczyźnie był ceniony za swoją życzliwość, przyjaźń i kulturę, do tego stopnia, że salezjański kardynał Raùl Silva Henríquez mianował go swoim “doradcą”, chcąc także, aby towarzyszył mu jako “ekspert” na Soborze Watykańskim II. Po okresie formacji salezjańskiej został wybrany na Przełożonego Generalnego podczas XXI Kapituły Generalnej w 1977 r., którą to funkcję pełnił przez trzy kadencje, łącznie przez 18 lat.

Otrzymał wiele ważnych nominacji od papieża, uczestniczył w sześciu Synodach Biskupów - zawsze z nominacji papieskiej - a w 1986 r. został poproszony o wygłoszenie rekolekcji dla Papieża i członków Kurii Rzymskiej. Ostatni rok jego życia był naznaczony chorobą i cierpieniem, ale przeżył go w duchu nadziei, miłości i oddania, nie zawodząc w wykonaniu swoich zobowiązań.

Podsumowując jego życie, ks. Santo Russo SDB, autor książki “La Strenna di Don Bosco e dei suoi Successori”, pisze: “Nadał Zgromadzeniu i Rodzinie Salezjańskiej wymiar i poczucie bardziej ‘eklezjalne’, pobudzając je do nowego otwarcia: odnowa Konstytucji, Projekt Afryka, otwarcie na Wschód, ożywienie nabożeństwa do Maryi Wspomożycielki (1984), Zawierzenie Zgromadzenia Maryi, uznanie Stowarzyszenia Czcicieli Maryi Wspomożycielki jako członka Rodziny Salezjańskiej, wezwanie do odnowy pobożności i posługi kaznodziejskiej według wskazań Pawła VI (Marialis cultus, 1978), odkrycie na nowo ‘kryterium oratoryjnego’ jako metody naszej pracy duszpasterskiej”.

Trzykrotnie, w czasie swojej kadencji jako kolejny następca Księdza Bosko, podróżował po całym świecie, aby spotkać się z salezjanami i członkami Rodziny Salezjańskiej i nieść entuzjazm w imię Księdza Bosko.

Również dla ks. Viganò Wiązanka stanowiła ważną tradycję, która zawsze odwołuje się do Księdza Bosko, aby inspirować i kierować realizacją programów salezjańskich. I, jak powiedział podczas prezentacji Wiązanki na rok 1985 r., “nie stanowi ona tylko znaku pełnej miłości obecności Księdza Bosko w osobie jego Następcy, ale staje się także bodźcem do podejmowania inicjatyw na rzecz odnowionej wierności salezjańskiemu duchowi i posłannictwu”.

Teksty jego Wiązanek powracają do starej formy, są w większości proste i krótkie, a spojrzenie jest ogólne na całą Rodzinę Salezjańską. Jak w przypadku jego poprzedników, na pierwszym planie jego przesłania znajduje się Ksiądz Bosko, wierność jego osobie, jego charyzmatowi i jego misji, także dlatego, że obchody stulecia jego śmierci w 1988 r. były jednym z najsilniejszych momentów jego rządów.

Ta rocznica, jak również cała droga przygotowania do niej i późniejsza, a także inne znaczące rocznice dla Rodziny Salezjańskiej i Kościoła, stanowiły szczególny przedmiot uwagi jego przesłań, które przekazywał w ramach Wiązanek.

Innym aspektem, na który zwracał szczególną uwagę, było wychowanie młodych ludzi, co łączyło się z ponownym odkryciem systemu prewencyjnego, wznowieniem programu salezjańskiego wychowania, wezwaniem do świętości, powrotem wraz z młodzieżą do Błogosławieństw...

Nie brakuje też innych, bardziej bezpośrednich odniesień do cnót, postaw czy wymiarów, o które należy zadbać, zawsze w kontekście prawdziwie autentycznego życia chrześcijańskiego, z wyraźnymi odniesieniami do kierownictwa duchowego, doktryny społecznej, umiarkowania czy życia wewnętrznego.

Oto treści 18 Wiązanek ks. Viganò:

1979: “Urzeczywistnić, z pomocą Maryi, wychowawczy i duszpasterski program dobra poprzez ponowne odkrycie, pogłębienie i ożywienie ‘Systemu prewencyjnego’ Księdza Bosko w całej Rodzinie Salezjańskiej”;

1980: “Kontynuować zaangażowanie na rzecz ożywienia programu wychowawczego Księdza Bosko, zwłaszcza w grupach i ruchach młodzieżowych, poprzez wdrażanie i pogłębianie dwóch typowo salezjańskich metod: obecność przyjaźni, która ożywia i pomaga młodym ludziom dojrzewać (asystencja) oraz tworzenie środowiska wychowawczego, które rozwija bogate doświadczenie wartości ludzkich i chrześcijańskich (duch rodzinny)”;

1981: “W tym roku stulecia śmierci św. Marii Dominiki Mazzarello zechciejmy wszyscy, za jej przykładem, lepiej poznać i w sposób bardziej wspaniałomyślny praktykować życie wewnętrzne Księdza Bosko”;

1982: “Niech praca i umiarkowanie będą dla nas w szkole Księdza Bosko ascetycznym świadectwem miłości duszpasterskiej, rzucającym wyzwanie światu, który promuje rozdźwięk między miłością a ofiarą”;

1983: “Wspierajmy chrześcijański rozwój jednostek i wspólnot poprzez odnowienie i wzmożenie, w stylu salezjańskim, formacyjnego doświadczenia związanego z kierownictwem duchowym”;

1984: “’Nie wystarczy kochać!’ z listu Księdza Bosko z Rzymu pobudza nas do powrotu do typowo salezjańskiej świętości”;

1985: “Wsłuchajmy się ponownie wraz z młodymi ludźmi w Błogosławieństwa Ewangelii, aby wzbudzić w świecie odnowioną nadzieję”;

1986: “Wspierajmy powołanie świeckich do służby młodzieży w duchu Księdza Bosko”;

1987: “Razem w kierunku roku 1988: jako rozległy ruch ‘Misjonarzy młodzieży’”;

1988: “Zawierzając siebie Maryi, promujemy pedagogię dobra jako wyraz pamięci i proroctwa Księdza Bosko”;

1989: “Nadzieje rozbudzone przez ‘Don Bosco '88’ zachęcają nas do wzmożenia odnowionej duszpasterskiej troski o powołania”;

1990: “Jesteśmy posłani przez Pana, aby pomóc młodym ludziom z przekonaniem łączyć wiarę z życiem”;

1991: “Nowa Ewangelizacja zobowiązuje nas do pogłębiania społecznego wymiaru Miłosierdzia i dawania o nim świadectwa”;

1992: “Nauka społeczna Kościoła jest niezbędnym narzędziem wychowania do wiary”;

1993: “Mocno zakorzenieni i ugruntowani w miłości: dar z siebie w zaangażowaniu”;

1994: “ Dawać powód do radości i uzasadnionej nadziei, świadcząc o niezgłębionych bogactwach Chrystusa”;

1995: “Powołani do wolności (Gal 5,13) odkrywamy na nowo System Prewencyjny poprzez wychowywanie młodych ludzi do wartości”;

1996: “‘Da mihi animas’ to dar z siebie, który ożywia całą egzystencję: związaną z aktywnością i cierpliwością”;

Źródło ANS

19 grudnia 2023

PRZESŁANIE PRZEŁOŻONEGO GENERALNEGO, Kard. Ángel Fernández Artime

Pod koniec roku wszyscy mamy w duszy “kosz” wspomnień. Ten mieści to, czego doświadczyliśmy, cały przeżyty bogaty rok, pełen miłych wspomnień, ale także nieoczekiwanych wydarzeń. Rok, w którym nie brakowało niespodzianek.

Drodzy przyjaciele Księdza Bosko i jego charyzmatu, pod koniec roku 2023 wydało mi się interesujące owo odwołanie się do symboliki koszyka, który Mama Małgorzata zawsze nosiła ze sobą. Nawet na nowym plakacie Wiązanki jej znakiem rozpoznawczym jest koszyk, który ma na ramieniu. Wszyscy jesteśmy przyzwyczajeni do jej widoku w takim wydaniu. Bez koszyka, chustki na głowie i spódnicy biednej wieśniaczki to nie byłaby ona.

Kosz był wykonany ze starannie plecionej wikliny. Nosiła w nim wyprawki dla wnuków, pachnące świeżo upieczone bochenki chleba i czyste pranie.

Ale 3 listopada 1846 r., jak wspomina Ksiądz Bosko w swoich “Wspomnieniach o Oratorium”, kiedy on i jego matka wyruszając z Becchi dotarli do Turynu, aby zająć się tam opuszczonymi chłopcami z miasta, Małgorzata miała ten kosz wypełniony ślubną garderobą, starannie złożoną, z kilkoma pęczkami lawendy pośrodku. W dolnej części, dobrze ukrytej pod materiałową podszewką, ukryła swój mały skarb: małą aksamitną paczuszkę z dwoma pierścionkami i złotym wisiorkiem.

Tymi kilkoma dobrami udało im się zaspokoić pierwsze potrzeby Oratorium. Mama Małgorzata miała serce wielkie jak wszystkie wzgórza Asti, pościel zaczęła znikać, zamieniając się w koszule i bieliznę dla chłopców. Ciekawy był też los sukni ślubnej, która stała się pierwszym obrusem ołtarzowym w kaplicy Pinardiego, a następnie prześcieradłem dla chorego na cholerę.

Ale ten koszyk się nie opróżnił, mieścił bowiem stale zapach wszystkich dobrych i pięknych rzeczy jej życia.

Skarbnica szczęśliwych wspomnień

Pod koniec roku wszyscy powinniśmy się wyposażyć w taki kosz i “zawiesić go” w głębi naszych umysłów i serc. Kosz będący skarbnicą szczęśliwych wspomnień. Powinniśmy wypełnić go zdumiewającym tańcem życia, które szybko minęło; ludźmi, którzy wyświadczyli nam wszelkie dobro; wdzięcznością za otrzymane łaski, spotkania, które dawały nam nowy oddech, odwagę, pewność i nadzieję, a przede wszystkim - za bezcenną Bożą obecność.

Ja w moim koszu znalazłam wiele rzeczy, za które chcę podziękować Panu Życia, naszemu dobremu Bogu i Ojcu. I oczywiście, jak to bywa w życiu każdego człowieka, podobnie jest z pewnością w przypadku i Was, drodzy Czytelnicy, że nie wszystko, czego doświadczyliśmy w ciągu roku, było powodem do radości. Są też smutki, trudności, pytania, straty, ale to wszystko, przeżywane w wierze, stanowi dla nas bardzo cenne oświecenie.

• W moim koszu znajduję wiele wysiłków, zarówno osobistych, jak i tych osób, które pomagają mi w animacji i zarządzaniu Zgromadzeniem, a które posłużyły do ożywienia naszego życia: mogliśmy pomóc tak wielu osobom, tak wielu dzieciom i młodzieży na całym świecie salezjańskim, zachęcając współbraci i Rodzinę Salezjańską do kontynuowania drogi wierności salezjańskiej. Kosz ten jest też jest wypełniony darami od tak wielu osób na całym świecie, w 135 krajach i w tysiącach dzieł całej Rodziny Salezjańskiej na całym świecie.
• W moim tegorocznym koszu znajduje się przywołanie wizyty Księdza Bosko w ośrodku dla nieletnich (dawna Generala, którą ks. Bosko odwiedzał z ks. Cafasso), z której także ja wróciłem do domu z ciężkim sercem pełnym smutku po spotkaniu z tymi młodymi ludźmi (którzy, mam nadzieję, wkrótce opuszczą to miejsce), ale mimo wszystko z radością i przekonaniem,, że uda im im się zmienić życie. Nie zapomnę słów jednego z młodych osadzonych, który zapytał mnie: “Kiedy tu znów przyjdziesz?”. Wrócę tam wkrótce.
• W moim koszu znajduje się także radość z powodu tak wielu podróży odbytych w ciągu roku – na pięciu kontynentach, bo tym razem byłem także w Australii. Mógłbym napisać całe stronice o tych wszystkich podróżach. Wspomnę tylko o mojej wizycie w Peru, dwukrotnie w lutym, na płaskowyżu Huancayo, z panującym tam zimnem i terenami górzystymi, gdzie odbyłem spotkanie z ponad tysiącem młodych ludzi na wysokości 2500 metrów. Nie zapomnę też o ogromnym upale miasta wiecznego ciepła (jak lubią mówić miejscowi), jakim jest Piura, gdzie spotkałem się z nabożeństwem do Maryi Wspomożycielki, które mnie poruszyło.
• Mój kosz zawiera również radość z tego, że pięć miesięcy po kanonizacji salezjanina koadiutora św. Artemidesa Zattiego znalazłem się w Viedmie w Argentynie, by przemierzyć szlaki, które on przemierzał, zapoznając się z życiem w miejscu, w którym on żył i uświęcał się w codziennym życiu.
• Ten kosz, w swojej głębi, zawiera również to szczególnie bolesne doświadczenie, jakie może być udziałem istoty ludzkiej. Doświadczenie utraty matki, tym boleśniejsze, gdy ojca też już nie ma. Naprawdę wtedy się czuje, że “pępowina”, która cię łączyła z nimi nie tylko do momentu przyjścia na świat, ale przez całe życie, została trwale przecięta. Ale, z pomocą łaski Bożej, zdołałem przyjąć tę stratę jako szczególnie znaczące doświadczenie, w duchu nadziei i ogromnej wdzięczności względem Pana życia za długie i piękne życie zarówno mojego ojca, jak i mojej matki. Jakże nie dziękować za to Panu.
• Mój tegoroczny kosz mieści także ogromną radość z powodu cennych dni spędzonych w Lizbonie na Światowych Dniach Młodzieży. Ponad milion młodych ludzi dało wielkie świadectwo człowieczeństwa i humanizmu, zdolności do życia w harmonii, przyjaźni i pokoju, pomimo tego, że są bardzo różni, pochodząc z całego świata. To była wspaniała lekcja dla nas.
• I wreszcie, mój tegoroczny kosz zawiera szczególny akt głębokiej wiary i posłuszeństwa. Niewątpliwie, kierując się wiarą, uczynił to Ojciec Święty, mianując mnie kardynałem Świętego Kościoła Rzymskiego. Także i ja, kierując się wiarą i pewnością, że nasz Bóg towarzyszy życiu każdego z nas w wyjątkowy sposób, który zna tylko On, przyjąłem tę nominację w duchu posłuszeństwa. Uczyniłem to z wdzięcznością oraz obietnicą wierności i lojalności wobec Wikariusza Chrystusa, co przyrzekają ci, którzy otrzymują pierścień kardynalski. Tylko w wierze można godnie przeżyć coś takiego.

Jak widzicie, moi Przyjaciele, mój kosz jest pełny. Jestem pewien, że tak samo jest w życiu każdego z Was. To wielki dar życia od Boga.

Życzę Wam błogosławionego czasu przygotowania do Bożego Narodzenia. I życzę wam, abyście, oczekując na przyjście Jezusa Chrystusa, nadal angażowali się jako Rodzina Salezjańska, aby nasz świat został oczyszczony z nienawiści i niezgody i wypełniony duchem chrześcijańskim, byśmy wszyscy zawsze mogli żyć w pokoju między nami.

Źródło ANS